Deze paragraaf bevat financiële kengetallen weerstandsvermogen die elke gemeente verplicht moet opnemen. Kengetallen kunnen helpen bij de beoordeling van de financiële positie van een gemeente en maken het mogelijk gemeenten onderling te vergelijken.
In het volgende overzicht worden de financiële kengetallen kort toegelicht. Vervolgens worden de Deurnese waarden van deze kengetallen berekend.
Kengetallen | Jaarstukken 2020 | Begroting 2021 | Jaarstukken 2021 |
---|---|---|---|
Netto schuldquote | 40% | 48% | 39% |
Netto schuldquote gecorr voor alle verstrekte leningen | 39% | 46% | 37% |
Solvabiliteitsratio | 28% | 26% | 32% |
Structurele exploitatieruimte | -0,6% | 0,0% | 3,3% |
Grondexploitatie | 8% | -3% | 9% |
Belastingcapaciteit | 113% | 116% | 110% |
Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de totale baten en zegt iets over de mate waarin de schuld van de gemeente met het inkomen kan worden gedragen. De VNG hanteert voor de schuldquote de volgende norm: onder de 100% is goed, tussen de 100% en 130% is matig en boven de 130% is onvoldoende. Wanneer de netto schuldquote te hoog is, betekent dit dat de rentelasten en de aflossingen die de schulden met zich mee brengen te zwaar drukken op de begroting. De begroting wordt hierdoor namelijk minder flexibel en er is dan geen ruimte meer om te investeren.
De netto schuldquote in 2021 lager t.o.v. de begroting 2021. reden zijn de lagere schulden. Met name minder aangetrokken kasgeldleningen en minder overlopende passiva dan begroot. De overlopende activa is gestegen met name door de uitzettingen in ’s Rijks schatkist met een rentetypische looptijd korter dan één jaar.
Gezien de stelregel bij de netto schuldquote “Hoe lager, hoe beter”, zien de beide netto schuldquotes (ongecorrigeerd en gecorrigeerd) er voor de gemeente gunstig uit. De percentages van 39% en 37% in 2021 liggen namelijk fors lager dan het gemiddelde voor gemeenten in de inwonersklasse 20.000 tot 50.000 inwoners.
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft de verhouding tussen het eigen vermogen (reserves) en het totale vermogen weer van een gemeente. Het gaat erom inzicht te krijgen in de mate waarin de gemeente, in geval van nood, in staat is aan haar financiële verplichtingen (vooral de verschaffers van vreemd vermogen) te voldoen. Hoe hoger dit percentage, hoe beter. Een percentage van 32% wil zeggen dat 32% is gefinancierd met eigen vermogen en 68% met vreemd vermogen. Met het berekende percentage van 31% voor de gemeente Deurne, ligt de solvabiliteit rond het landelijk gemiddelde voor gemeenten in de inwonersklasse 20.000 tot 50.000 inwoners.
Ten opzichte van de begroting 2021 is het ratio in Deurne verbeterd door een toename van het eigen vermogen. Oorzaak is het positieve rekeningresultaat van 2021.
Kanttekening bij deze ratio is dat onderhoudsvoorzieningen ook tot het vreemd vermogen worden gerekend en de ratio daarmee negatief beïnvloedt. Het hebben van dergelijke voorzieningen is juist een teken dat het onderhoud planmatig wordt uitgevoerd en daarmee een teken dat een gemeente goed “in control” is. Als in Deurne het onderhoud (voor wegen en gebouwen) niet via een voorziening wordt gedekt maar via een reserve, zou de solvabiliteitsratio een paar procenten hoger uitkomen. Het gemiddelde voor gemeenten in de inwonersklasse 20.000 tot 50.000 inwoners
Grondexploitatie
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de boekwaarde van de grond) is ten opzichte van de jaarlijkse baten. Voor elke gemeente is de grondpositie een risico. De boekwaarde van de gronden geeft weer of een gemeente veel middelen heeft gestopt in haar grondexploitatie. Dit geld moet namelijk ook nog terugverdiend worden met de verkoop.
Deurne is de afgelopen jaren bewust geweest van de grote risico’s die de omvangrijke portefeuille met zich meebrengt. Om deze reden wordt de portefeuille ook gestaag afgebouwd. Dit past dan ook bij een faciliterend grondbeleid en daarmee minder risicodragende projecten.
Het kengetal is hoger dan begroting 2021. Reden is dat de waarde van de voorraden (van de grondexploitaties) bij de jaarrekening 2021 € 10 mln. hoger zijn. Dit heeft o.a. te maken dat verscheidene verkopen pas in 2022 gaan plaatsvinden terwijl dit voor 2021 geprognosticeerd was.
Structurele exploitatieruimte
De structurele exploitatieruimte wordt berekend door het saldo van de structurele baten en lasten af te zetten tegen de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken. Voor het jaar 2021 werd in de begroting rekening gehouden met een percentage van 0%. In de tabel is terug te zien dat de structurele exploitatieruimte 3,3% bedraagt en daarmee positief is. Reden is dat de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten bij de jaarrekening 2021 t.o.v. de begroting 2021.
Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit wordt berekend door het totaal van het tarief van riool, afval en OZB (woonlasten) voor een gemiddeld gezin af te zetten tegen het landelijk gemiddelde.
Een percentage van 110% wil zeggen dat in Deurne de woonlasten 10% hoger zijn dan het landelijk gemiddelde. De belastingcapaciteit verbeterd ten opzichte van het begrotingsjaar 2021. Voornaamste reden is dat de landelijk gemiddelde woonlasten hoger zijn dan landelijke woonlasten waarmee rekening gehouden in de begroting 2021.
Deze norm is een andere dan de “onbenutte belastingcapaciteitsnorm”. De daar berekende waarde geeft aan hoeveel de OZB-baten nog kunnen stijgen als wordt uitgegaan van de zogenaamde “artikel 12-norm”. In de artikel 12-norm is het uitgangspunt dat de OZB-tarieven opgehoogd kunnen worden tot 120% van het gewogen landelijk gemiddelde OZB tarief.
Conclusie
De afgelopen jaren lieten de kengetallen al een positieve ontwikkeling zien. Naar de toekomst toe wordt deze ontwikkeling voortgezet, voorzichtig kan gesteld worden dat de financiële positie van de gemeente zich gunstig blijft ontwikkelen.